Drukuj

Prądnice wagonowe są przeznaczone do oświetlania wagonów kolejowych. Są one napędzane z osi wagonów, a więc pracują tylko podczas ruchu pociągu. Prądnice wagonowe współpracują z baterią akumulatorów i dlatego biegunowość prądnic wagonowych musi być stała, niezależnie od kierunku jazdy wagonu. Jako prądnice wagonowe stosowane są prądnice prądu stałego o konstrukcji typowej oraz prądnice działające z wykorzystaniem pola poprzecznego typu Rosenberga. W przypadku prądnic o konstrukcji typowej, dla uzyskania stałej biegunowości napięcia wyjściowego, rozpowszechniło się rozwiązanie polegające na samoczynnej zmianie położenia szczotek na komutatorze w zależności od kierunku wirowania wirnika. Przy ruchu wirnika komutator pociąga za sobą całe urządzenie szczotkowe, aż do specjalnie umocowanego zderzaka. Ze względu na duże wahania prędkości, prądnice o konstrukcji typowej najczęściej obcowzbudne, wymagają zastosowania pewnie działającego regulatora napięcia.

Prądnice typu Rosenberga utrzymują stałą biegunowość niezależnie od kierunku wirowania wirnika, wykazując jednocześnie właściwości stabilizowania napięcia przy dużych wartościach prędkości obrotowej. Wynika, że w odróżnieniu od prądnicy o budowie typowej, w prądnicy typu Rosenberga przy jednej parze biegunów zastosowane są dwie pary szczotek o osiach wzajemnie prostopadłych. W stosunku do maszyny o budowie typowej prądnica wagonowa typu Rosenberga charakteryzuje się stosunkowo małym przekrojem jarzma i rdzenia biegunów, natomiast dużym przekrojem na-biegunników. Duży przekrój nabiegunników zwiększa przewodność obwodu magnetycznego w osi poprzecznej maszyny. Prądnica pracuje jako obcowzbudną, ponieważ jej uzwojenie wzbudzenia jest zasilane z baterii akumulatorów. Prąd wzbudzenia Iw wytwarza przepływ wzbudzenia Qw działający w osi podłużnej maszyny (oś d). Strumień magnetyczny działający w osi podłużnej indukuje w wirującym uzwojeniu twornika siłę elektromotoryczną o zwrocie wynikającym ze zwrotu ruchu wirnika. Siła elektromotoryczna indukowana przez strumień podłużny jest odbierana przez szczotki 2 Al—2^42 umieszczone w osi poprzecznej maszyny (oś <2). Szczotki umieszczone w osi poprzecznej są zwarte. Przez uzwojenie twornika, przy zwartych szczotkach poprzecznych płynie prąd Ią, pod wpływem którego powstaje przepływ twornika działający w osi poprzecznej ©tq. Ponieważ w prądnicy wagonowej, w stosunku do prądnic o budowie typowej, zwiększono przewodność obwodu poprzecznego AQ, więc strumień magnetyczny <Dq działający w osi poprzecznej, zgodnie ze wzorem jest stosunkowo duży. W prądnicy wagonowej nie ma biegunów w osi poprzecznej, jednak ich rolę spełnia strumień poprzeczny $q wywołany poprzecznym oddziaływaniem twornika. Stąd określenie — maszyna z wykorzystaniem pola poprzecznego (twornika).

Pod wpływem strumienia poprzecznego $q w wirującym uzwojeniu twornika indukuje się znowu siła elektromotoryczna odbierana na szczotkach 1A1—1A2. Zwrot tej siły elektromotorycznej jest zawsze stały, ponieważ stały jest zwrot prądu wzbudzenia prądnicy. Biegunowość prądnicy pozostaje stała, niezależnie od zmian kierunku wirowania, ponieważ siła elektromotoryczna indukowana jest dwustopniowo. Przy zmianie kierunku wirowania zmienia się zwrot strumienia poprzecznego. Zmieniony kierunek wirowana przy jednocześnie zmienionym zwrocie strumienia $q indukuje siłę elektromotoryczną wyjściową o stałej biegunowości.