W maszynie prądu stałego wyróżnia się część nieruchomą nazywaną stojanem oraz część wirującą nazywaną wirnikiem lub twornikiem. Podstawową częścią stojana jest pierścień zewnętrzny nazywany jarzmem. Jarzmo wykonywane jest jako odlew staliwny lub konstrukcja spawana z grubej blachy żelaznej, może być również wykonane jako odlew żeliwny. Ze względu na gorsze własności magnetyczne przekrój jarzma wykonanego z żeliwa musi być większy niż prze-krój jarzma wykonanego ze staliwa.

Niemal wszystkie budowane obecnie maszyny prądu stałego mają bieguny komutacyjne nazywane też pomocniczymi lub zwrotnymi.

Cewki uzwojenia biegunów komutacyjnych są połączone szeregowo i włączone szeregowo do obwodu uzwojenia twornika. Zadaniem biegunów komutacyjnych jest poprawienie warunków komutacji. Bieguny komutacyjne są umieszczone między biegunami głównymi.

W dużych maszynach o specjalnym przeznaczeniu, np. w silnikach walcowniczych, stosowane jest jeszcze jedno uzwojenie nazywane kompensacyjnym. Uzwojenie kompensacyjne stosowane jest w celu skompensowania w przestrzeni pod biegunami głównymi oddziaływania pola wywołanego prądem twornika. Uzwojenie kompensacyjne umieszcza się w żłobkach wyfrezowanych w nabiegunnikach biegunów głównych. Uzwojenie kompensacyjne połączone jest szeregowo z uzwojeniem twornika.

Na wale maszyny umieszczony jest rdzeń twornika wraz z uzwojeniem twornika oraz komutator. Magnetycznie czynna część wirnika (rdzeń) składa się z krążków blachy twornikowej jednostronnie izolowanej. Blachy są osadzone bezpośrednio na wale lub na specjalnej konstrukcji nośnej. Na obwodzie krążków są wycięte wgłębienia, które po złożeniu krążków tworzą żłobki. W żłobkach twornika umieszczone jest uzwojenie nazywane uzwojeniem twornika. Uzwojenie twornika połączone jest z komutatorem. Komutator składa się z wielu wycinków (klepek, działek) przedzielonych warstewkami twardego mikanitu o grubości 0,5 ... 1,0 mm oraz izolowanych od konstrukcji nośnej również mikanitem. Po komutatorze ślizgają się szczotki. Szczotki umieszczone są w obsadach szczotkowych osadzonych na sworzniach izolowanych od korpusu maszyny. Sworzni jest zwykle tyle ile biegunów. Im większy jest prąd znamionowy maszyny, tym większa liczba obsad szczotkowych osadzonych jest na sworzniu. Szczotki wykonywane są z węgla, grafitu lub ich mieszaniny. Wał osadzony jest w łożyskach ślizgowych, rolkowych lub kulkowych. Zwykle łożyska osadzone są w tarczach łożyskowych przykręconych śrubami do korpusu maszyny. W bardzo dużych maszynach łożyska mogą być współ stojące na płycie fundamentowej. Końce uzwojeń stojana oraz wyprowadzenia z obsad szczotkowych dołączone są do tabliczki zaciskowej i oznaczone literami, po których można poznać typ maszyny.

Na kadłubie maszyny umieszczona jest tabliczka znamionowa. Na tabliczce znamionowej muszą być podane oprócz nazwy wytwórni, numery maszyny, roku produkcji i numeru normy, według której maszyna została wykonana, również znamiona maszyny. Do podstawowych znamion maszyny można zaliczyć: napięcie, prąd, moc oraz prędkość obrotową. Jako moc znamionową podaje się dla prądnic moc elektryczną oddawaną, natomiast dla silników moc mechaniczną użyteczną.